Xác định bảo tồn di sản là mục tiêu cấp thiết và lâu dài, khai thác, phát huy giá trị di sản là cần thiết và quan trọng, thời gian qua, các cấp ngành, địa phương của tỉnh đã nỗ lực thực hiện nhiều giải pháp quản lý Vịnh Hạ Long.
Nhiệm vụ này đã tiếp tục được Ban Quản lý Vịnh Hạ Long phối hợp với các chuyên gia trong nước và quốc tế đánh giá, thảo luận, tìm ra những giải pháp hữu hiệu hơn thông qua hội thảo “Tham vấn kết quả đánh giá hiệu quả quản lý di sản thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long” diễn ra vào ngày 18/6 vừa qua tại TP Hạ Long.
Ảnh: Duy Khoa
Có thể thấy, hiện nay, các giá trị nổi bật toàn cầu của di sản Vịnh Hạ Long được bảo tồn tốt, góp phần thúc đẩy mạnh mẽ phát triển du lịch của tỉnh Quảng Ninh nói riêng và Việt Nam nói chung. Tuy nhiên, di sản thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long cũng đang đối diện với không ít những khó khăn, thách thức cần phải giải quyết như: Việc nhận diện, ngăn ngừa các nhân tố, sức ép tác động tiêu cực đến di sản; sức ép từ các hoạt động du lịch, giữa bảo tồn nguyên vẹn những giá trị của di sản và phát triển du lịch.
Bên cạnh đó, sức ép do nhận thức chung của cộng đồng về bảo vệ di sản vẫn còn hạn chế so với nhu cầu phát triển kinh tế phục vụ đời sống hàng ngày; việc quản lý di sản với những mục tiêu phát huy bền vững các giá trị di sản phục vụ phát triển kinh tế – xã hội của địa phương cũng đang là những vấn đề đặt ra.
Các chuyên gia, nhà khoa học, cơ quan quản lý liên quan đã đưa ra nhiều nội dung, các góc độ quản lý đối với di sản cần tiếp cận như: Đánh giá hiệu quả công tác quản lý di sản Vịnh Hạ Long; tiếp cận tổng hợp trong quản lý, quản trị di sản, quản lý di sản Vịnh Hạ Long từ góc nhìn du lịch; nâng cao hiệu quả quản lý vùng đệm di sản Vịnh Hạ Long; kinh nghiệm quản lý di sản ở các nước và bài học lựa chọn cho di sản Vịnh Hạ Long…
Theo đó, Giáo sư Richard Mackay, chuyên gia tư vấn về khoa học và kỹ thuật, Trung tâm Di sản thế giới UNESCO, nhấn mạnh 4 vấn đề cần lưu ý trong quản lý hiệu quả di sản, bao gồm: Giá trị nổi bật ngoại hạng toàn cầu của di sản là yếu tố trung tâm của công tác quản lý di sản; các cơ quan liên quan đến công tác quản lý di sản cần có cách tiếp cận tổng thể và cùng tham gia vào quá trình bảo tồn di sản; phát triển du lịch bền vững phải có sự vào cuộc của cơ quan quản lý liên quan với chiến lược, cơ chế quản lý linh hoạt và người dân địa phương cần được hưởng lợi trực tiếp từ di sản để góp phần hình thành quy tắc ứng xử với di sản phù hợp.
Tiếp nối những nhận định của Giáo sư Richard Mackay, PGS.TS. Phạm Trung Lương, Viện Môi trường và Phát triển bền vững, đã khẳng định công tác quản lý di sản dưới góc độ du lịch cần đảm bảo 3 yêu cầu: Quản lý khai thác có hiệu quả tiềm năng giá trị di sản; quản lý các tác động đến môi trường du lịch Vịnh Hạ Long và quản lý đảm bảo an ninh, an toàn và sự hài lòng của du khách.
Ảnh: Đỗ Giang
Để thực hiện tốt các mục tiêu này, giải quyết những hạn chế trong công tác quản lý di sản hiện nay, nhóm các chuyên gia tham dự hội thảo đã thống nhất chỉnh sửa, hoàn thiện đưa vào áp dụng bộ công cụ “Nâng cao giá trị Di sản của chúng ta” trong quản lý di sản Vịnh Hạ Long. Bộ công cụ sẽ cung cấp một cơ sở logic và phù hợp nhất để đánh giá hiệu quả quản lý di sản thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long với 12 công cụ mang tính thực tiễn, gồm những chỉ dẫn cụ thể.
Mỗi một công cụ đánh giá một khía cạnh khác nhau của di sản như: Việc nhận diện các giá trị của di sản và mục tiêu quản lý; việc nhận diện các mối đe dọa đối với di sản; xác định mối quan hệ của di sản với các bên liên quan; các cơ chế chính sách của quốc gia và quốc tế về quản lý di sản thế giới; đánh giá việc ban hành quy hoạch, kế hoạch quản lý; đánh giá thiết kế của di sản; hỗ trợ quy trình đánh giá nhu cầu về nguồn lực của công tác quản lý….
Những ý kiến tham vấn của các chuyên gia trong nước và quốc tế là cơ sở quan trọng để Ban Quản lý Vịnh Hạ Long và các ngành, địa phương liên quan thực hiện các giải pháp quản lý di sản một cách phù hợp, hiệu quả để giải quyết các áp lực, đe doạ đến Vịnh Hạ Long. Đồng thời, hoàn thiện đề cương báo cáo đánh giá hiệu quả quản lý di sản thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long và đề cương điều chỉnh kế hoạch quản lý di sản thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long giai đoạn 2017 – 2021. Qua đó, nhằm triển khai hiệu quả Nghị định 109/NĐ-CP của Chính phủ quy định về bảo vệ và quản lý di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới ở Việt Nam.
Duy Khoa
